I wrote this the same day I wrote the blog post for Mustang so writing the previous post was
the inspiration for this one. This post is for my grandmother and mom, the two
kick-ass Black Sea women in my life.
When my grandmother reached school age, her father really wanted her to go to school, but he was working at another city at that time, so her mother took her
to the only school in their village. The school was full of boys, she would be
the only girl in her classroom if she joined. My grandmother's father was a very open-minded person, so he was OK with this
despite his family living in a conservative village. He thought if there was a girl in the classroom, other
parents might be more enthusiastic about sending their daughters to school as
well, so there would be a lot more girls in school in the end. He bought my grandmother's uniform, pencils, notebooks, etc. and sent them all to his wife beforehand. However, the
teacher at the school said he couldn’t take the responsibility of a girl in a classroom full
of boys and didn’t let my grandmother join his classroom. My grandmother's mother didn't want my grandmother to go to school anyway so she didn't inform her husband about this situation. In the end, my
grandmother couldn’t go to school at all. Today whenever this issue comes up,
you can feel my grandmother's frustration. In fact, I think my grandmother swears wonderfully (she should be giving swearing lessons to
teenagers in high school), and the times she talks about this situation is one of the times she swears the most.
When my mom reached school age, things were a little bit
different. They were living in Istanbul. There were still a lot of parents who didn’t want
their daughters to go to school, but there were many girls in school. So my mom started school. She finished primary school with very good grades. Her teachers
were looking forward to seeing her in junior high. However, my grandfather initially didn’t let my mom continue her education after primary school. My grandmother rebelled against this situation immediately. She told my
grandfather “If you don’t let this girl go to school, I will leave you and
take her with me. I don’t care what I end up doing to make my living, I will make sure
this girl goes to school.” She also asked for help from one of the open-minded
elder males in the family thinking that he might be more effective in changing
my grandfather’s mind. Getting courage from my grandmother’s actions, my two
uncles also decided to rebel and told my grandfather that “If you don’t let her
go to school, we aren’t going either.”
Thankfully, my grandfather was a giant emotional fella (he cried
in every old Turkish film we watched together, I didn’t). He was just acting
according to the rules of the conservative society he grew up in. In the
end, he changed his mind and let my mom continue her education.
(Ironically, later in life my grandfather got shot by a
conservative Turkish nationalist for not being “conservative enough”. The
details of that incident are beyond the scope of this post. The only thing I
will tell is that he survived that incident thanks to being a big guy. He died years later of heart attack.)
If it wasn’t for my grandmother, maybe my mom wouldn’t be
able to go to school after primary school at all. However, if you think all the women would
act like my grandmother did in this situation, you are wrong. The biggest
opponents of my mom going to school were my grandfather's mother and two of my grandfather’s
sisters.
My mom ended up being a university professor. So once they
let her go to school, she never left schools.
When I reached school age, I was already going to school for
as long as I knew myself. Both of my parents worked full-time, so I was in
pre-school when I was three months old. And from three months old to December
2014, I stayed in schools and loved them. So my story isn’t as interesting as
my mom’s or my grandmother’s.
I felt extremely privileged for receiving so much support
from my family when it came to my education even though this was one of my basic human rights. On the one hand, this was natural
for a girl of my generation based on how things evolved in Turkey. On the other
hand, there were still a lot of parents who didn’t send their daughters to
school either due to conservatism or their economic situation. The latter is usually hand-in-hand with the former because some parents prefer paying school
expenses for a son rather than a daughter if they feel like they don’t have
enough funds.
Is the situation still getting better in Turkey on this
issue? I don’t know. I feel like nothing is getting better in Turkey right now. I really wish that I am wrong in
this statement.
P.S. Some corrections were made to the original version based on my mom's comments.
------------------------------------------------------
Turkiye’de Kiz Cocuklarinin Egitimi: Uc Kusak
Bunu Mustang yazisini yazdigim gun yazdim. Dolayisiyla bir onceki blog yazisi bu yazi icin ilham kaynagiydi. Bu yaziyi ananem ve anneme (hayatimdaki guclu iki Karadeniz kadinina) adiyorum.
Annem okul yasina eristiginde, durum biraz daha farkliymis. Istanbul'da yasiyorlarmis. Hala pek cok ebeveyn kiz cocuklarini okula gondermemesine ragmen, okullarda pek cok kiz ogrenci varmis. Annem ilkokula baslamis ve iyi bir dereceyle ilkokulu bitirmis. Okuldaki ogretmenler annemi seviyormus ve onun okula devam etmesini dort gozle bekliyorlarmis. Ancak basta dedem annemin okula devam etmesine izin vermemis. Bu duruma ananem ayaklanmis. Dedeme eger annemin okula gitmesine izin vermezse, onu terk edecegini, annemi yanina alacagini, ve gecimini nasil saglarsa saglasin annemi bir sekilde okula gonderecegini soylemis. Ailenin acik-goruslu buyuklerinden biriyle de konusmus belki dedemin fikrini degistirmekte daha etkili olur diye. Bu durumdan cesaretlenen amcamlar da dedeme eger annemi okula gondermezse kendilerinin de okula gitmeyi birakacaklarini soylemisler.
Eger dedem duygusal ve yumusak kalpli bir insan olmasa, evdeki herkesi sira dayagina dizip bu isyani bastirabilirdi. Bu annemin okul hikayesinin sonu olurdu ve yasadiklari yerin kosullarinda bilinmedik bir son olmazdi. Ama dedem duygusal bir devdi (beraber izledigimiz her eski Turk filmi sirasinda aglardi, ben aglamazdim hic). O buyudugu toplumun kurallarina gore hareket ediyordu kendince. Sonunda fikrini degistirdi ve annemin okula devam etmesine razi oldu.
(Isin ironic tarafi, daha sonra dedem muhafazakar bir Turk milliyetcisi tarafindan “yeteri kadar muhafazakar” olmadigi icin vurulacakti. Bu olayin detaylari bu yazinin konusu degil. Ama dedem o olaydan iri yari bir adam olmasi sayesinde kurtuldu. Yillar sonra kalp krizinden vefat etti.)
Belki ananem olmasa annem de okula gidemeyebilirdi. Ama ananemin durumundaki her kadin olaya bu sekilde yaklasirdi diye dusunuyorsaniz yaniliyorsunuz. Annemin okumasina en cok karsi cikan insanlar annemin babanesi ve halalariydi.
Annem ilerde universitede hoca oldu. Baska bir deyisle, bir kere okula gitmeye basladiktan sonra hep okulda kaldi.
Ben okul yasina geldigimde, zaten kendimi bildim bileli okula gidiyordum. Hem annem hem babam butun gun calistiklari icin beni uc aylikken krese vermislerdi. Uc ayliktan Aralik 2014’e kadar okullarda kaldim ve okulda bulunmayi hep cok sevdim. Dolayisiyla benim hikayem annem ve ananeminki kadar ilginc degil.
P.S. Some corrections were made to the original version based on my mom's comments.
------------------------------------------------------
Turkiye’de Kiz Cocuklarinin Egitimi: Uc Kusak
Bunu Mustang yazisini yazdigim gun yazdim. Dolayisiyla bir onceki blog yazisi bu yazi icin ilham kaynagiydi. Bu yaziyi ananem ve anneme (hayatimdaki guclu iki Karadeniz kadinina) adiyorum.
Ananem okul yasina eristiginde, babasi okula gitmesini cok istemis, ama o donem sehir disinda calistigindan, ananemin annesi onu koydeki
tek okula goturmus. Okulda okuyanlar arasinda hic kiz cocuk yokmus. Ananemin babasi aydin bir insanmis, muhafazakar bir bolgede yasamalarina ragmen bunu pek onemsememis. Eger
ananem okula baslarsa baska aileler de kiz cocuklarini okula gondermeye daha
cok meyilli olur diye dusunmus. Ananemin onluk, kalem, defter gibi ihtiyaclarini onceden alip annanemin annesine gondermis. Ama okuldaki ogretmen erkek ogrencilerle
dolu bir sinifta tek kiz ogrencinin sorumlulugunu alamayacagini soyleyip
ananemi okula kabul etmemis. Ananemin annesi de zaten ananemin okula gitmesini cok istemediginden, bu durumu esine bildirmemis. Bunun uzerine ananem hic okula gidememis. Bugun ne
zaman bu mesele acilsa, ananemin hayal kirikligini gorebilirsiniz. Hatta ananem
hayatimda tanidigim en guzel kufur eden insandir (keske lisedeki genclere
kufretme dersleri verse), ve bu durumdan bahsettigi zamanlar en cok kufur ettigi zamanlardan biridir genelde.
Annem okul yasina eristiginde, durum biraz daha farkliymis. Istanbul'da yasiyorlarmis. Hala pek cok ebeveyn kiz cocuklarini okula gondermemesine ragmen, okullarda pek cok kiz ogrenci varmis. Annem ilkokula baslamis ve iyi bir dereceyle ilkokulu bitirmis. Okuldaki ogretmenler annemi seviyormus ve onun okula devam etmesini dort gozle bekliyorlarmis. Ancak basta dedem annemin okula devam etmesine izin vermemis. Bu duruma ananem ayaklanmis. Dedeme eger annemin okula gitmesine izin vermezse, onu terk edecegini, annemi yanina alacagini, ve gecimini nasil saglarsa saglasin annemi bir sekilde okula gonderecegini soylemis. Ailenin acik-goruslu buyuklerinden biriyle de konusmus belki dedemin fikrini degistirmekte daha etkili olur diye. Bu durumdan cesaretlenen amcamlar da dedeme eger annemi okula gondermezse kendilerinin de okula gitmeyi birakacaklarini soylemisler.
Eger dedem duygusal ve yumusak kalpli bir insan olmasa, evdeki herkesi sira dayagina dizip bu isyani bastirabilirdi. Bu annemin okul hikayesinin sonu olurdu ve yasadiklari yerin kosullarinda bilinmedik bir son olmazdi. Ama dedem duygusal bir devdi (beraber izledigimiz her eski Turk filmi sirasinda aglardi, ben aglamazdim hic). O buyudugu toplumun kurallarina gore hareket ediyordu kendince. Sonunda fikrini degistirdi ve annemin okula devam etmesine razi oldu.
(Isin ironic tarafi, daha sonra dedem muhafazakar bir Turk milliyetcisi tarafindan “yeteri kadar muhafazakar” olmadigi icin vurulacakti. Bu olayin detaylari bu yazinin konusu degil. Ama dedem o olaydan iri yari bir adam olmasi sayesinde kurtuldu. Yillar sonra kalp krizinden vefat etti.)
Belki ananem olmasa annem de okula gidemeyebilirdi. Ama ananemin durumundaki her kadin olaya bu sekilde yaklasirdi diye dusunuyorsaniz yaniliyorsunuz. Annemin okumasina en cok karsi cikan insanlar annemin babanesi ve halalariydi.
Annem ilerde universitede hoca oldu. Baska bir deyisle, bir kere okula gitmeye basladiktan sonra hep okulda kaldi.
Ben okul yasina geldigimde, zaten kendimi bildim bileli okula gidiyordum. Hem annem hem babam butun gun calistiklari icin beni uc aylikken krese vermislerdi. Uc ayliktan Aralik 2014’e kadar okullarda kaldim ve okulda bulunmayi hep cok sevdim. Dolayisiyla benim hikayem annem ve ananeminki kadar ilginc degil.
Egitimimi destekleyen bir ailem oldugu icin hep ayricalikti
hissettim, oysaki zaten bu benim temel insani haklarimdan biriydi. Turkiye’denin
eristigi noktada benim okula gitmem dogal bir durumdu. Ote yandan hala pek cok
aile kiz cocuklarini okula gondermiyordu ya muhafazarliklarindan ya da ekonomik
durumlarindan oturu. Ekonomik durum sebebi de genelde muhafazakarlikla ic
iceydi. Cunku aileler bir erkek cocugun egitimi icin para harcamayi bir kiz
cocugunun egitimi icin para harcamaya tercih ediyorlardi eger ekonomik
durumlari cok iyi degilse.
Peki su an Turkiye’de bu durumla ilgili hala ilerlemeye
devam ediyor mu? Bilmiyorum. Sanmiyorum. Su an Turkiye’de hicbir seyin iyiye
gittigini dusunmuyorum. Umarim bu dedigimde yaniliyorumdur.
Dipnot: Annemin yorumlarina dayanarak bir kac duzeltme yapilmistir ilk halinden sonra.
Dipnot: Annemin yorumlarina dayanarak bir kac duzeltme yapilmistir ilk halinden sonra.